Evangelie verkondigen in, met en vanuit Afrika

 

‘Het evangelie verkondigen in Afrika, met Afrika en vanuit Afrika.” Dat was het thema van de 22^eAlgemene Vergadering van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën, die van half mei tot begin juni in de buurt van Rome werd gehouden. Tijdens de provinciale vergadering van de Nederlandse S.M.A., die in juli in Steyl plaatsvond, kwam de concrete uitvoering daarvan aan de orde.

 

De Algemene Vergadering wordt eens in de zes jaar gehouden. Naast het generale bestuur namen hieraan de oversten van de vijftien provincies en acht districten van de S.M.A. deel, plus achtentwintig gekozen leden. In totaal waren er dit keer vijfenvijftig deelnemers, van wie voor de eerste keer in de geschiedenis van de sociëteit meer dan de helft afkomstig was uit Afrika. Drie weken lang vergaderden ze in spiritueel centrum in Rocca di Papa, vlakbij Rome.  

 

Als uitgangspunt voor de vergadering werd het evangelieverhaal van de Emmaüsgangers genomen, dat drie fasen kent: ontmoeting, onderscheiding en zending. Deze methode daagde alle deelnemers uit om een contemplatieve houding aan te nemen, goed naar elkaar te luisteren en na te denken over wat het beste is voor de hele sociëteit en niet alleen voor de eigen provincie of persoonlijke missie. Deze methode sloot goed aan bij het synodale traject dat de enkele weken vóór het begin van de vergadering overleden paus Franciscus heeft ingezet.

 

In de eerste week stond ‘ontmoeting’ centraal en werden de deelnemers aan de vergadering in staat gesteld om elkaar beter te leren kennen door naar elkaar te luisteren, maar ook door te luisteren naar de stem van alle leden van de S.M.A., zoals die tot uiting kwam in de antwoorden op de vragenlijsten die vooraf waren rondgestuurd. 

 

 

Zeven prioriteiten

Het tweede onderdeel van de vergadering bestond uit het proces van onderscheiding. Daarbij werd in zeven kleine groepen gesproken over de belangrijkste prioriteiten voor de S.M.A. Het overleg in deze gespreksgroepen stelde de deelnemers in staat om een gedetailleerd actieplan voor de komende zes jaar op te stellen. Tenslotte richtte de vergadering zich op het herdefiniëren van de identiteit, de missie en de strategische prioriteiten van de S.M.A., die uiteindelijk als volgt werden gedefinieerd: ‘Als missionarissen van hoop, geworteld in Christus en geïnspireerd door ons S.M.A.-charisma, gaan we samen op weg om het Koninkrijk van God op te bouwen met de lokale Kerk, door middel van vernieuwde modellen van evangelisatie.’ 

 

Uiteindelijk werden er zeven prioriteiten voor de komende jaren voor de S.M.A. gedefinieerd: Zorg en welzijn van leden, veranderende realiteit van S.M.A.-eenheden, financiële duurzaamheid en solidariteit, goed bestuur en synodaliteit, integrale vorming, missionaire enthousiasme nieuw leven inblazen en getuigen van een interculturele gemeenschap.

 

‘Wat opviel is dat de Afrikaanse leden zich heel goed bewust zijn van het feit dat wij de Sociëteit voor Afrikáánse Missiën zijn,’ zegt pater Jos Pijpers, een van de twee Nederlandse deelnemers aan de Algemene Vergadering. ‘Ze zijn zich goed bewust van de eigenheid van de Afrikaanse spiritualiteit en willen die ook uitdragen. Onder andere door de oude provincies in Europa en Amerika, die niet veel eigen leden meer hebben, niet op te heffen maar te ondersteunen door er nieuwe missionarissen vanuit Afrika of Azië naartoe te sturen.’ 

 

In tegenstelling tot voorgaande Algemene Vergaderingen werd er deze keer weinig gesproken over de geassocieerde lekenleden. ‘Dat was wel een klein beetje een teleurstelling,’ geeft pater Pijpers toe. ‘Voor ons in Nederland zijn de lekenleden heel belangrijk, maar in andere provincies wordt daar heel anders tegenaan gekeken.’  

 

 

Paus

Tijdens de Algemene Vergadering werd ook een nieuwe generale overste gekozen. In tegenstelling tot wat velen verwacht hadden is dit geen Afrikaan, maar de uit Frankijk afkomstige pater François du Penhoat. Hij zal de komende zes jaar de S.M.A. leiden. Hoewel hij aanvankelijk lid was van de Spaanse provincie van de S.M.A., was hij de laatste jaren provinciaal overste van de S.M.A.-provincie van Lyon, die het zuidelijk deel van Frankrijk beslaat. 

 

Een ander belangrijk moment tijdens de Algemene Vergadering was een privé-audiëntie met de pas nieuw aangetreden paus Leo XIV. Samen met enkele andere religieuze gemeenschappen, die ook hun generaal kapittel hielden, werden de leden van de S.M.A. door de paus ontvangen in een van de zalen van het Vaticaan. De paus herinnerde eraan dat de S.M.A. een teken is van de missionaire geest die de kern vormt van het leven van de Kerk. 

 

Ook citeerde hij de stichter van de S.M.A: ‘Blijf in uw verkondiging trouw aan de eenvoud van de apostolische prediking en altijd bereid om de ‘dwaasheid van het kruis’ met oprechtheid en vrede te omarmen, zelfs wanneer de wereld dit niet begrijpt en er spot mee drijft. Wees als mensen die ‘vervuld’ zijn van Christus en zo in staat zijn om uw broeders en zusters tot Hem te brengen, aangezien u bezield bent door één enkel streven: het evangelie aan de hele wereld verkondigen.’

 

 

Nederlandse vergadering 

Traditiegetrouw werd een paar weken na de Algemene Vergadering de Provinciale Vergadering van de Nederlandse S.M.A. gehouden. Dat gebeurde deze keer in Missiehuis Sint-Michaël, het moederhuis van de paters van het Goddelijk Woord (S.V.D.) in Steyl. Ook hier ging het over de vraag wat is de missie van de S.M.A. in zowel Afrika als Nederland. Net als bij de Algemene Vergadering bestond de meerderheid van de deelnemers uit paters van buitenlandse afkomst. ‘Zij zijn de toekomst en moeten onze missie ook in Nederland verder dragen,’ aldus pater Pijpers, die tijdens deze vergadering afscheid nam als provinciaal overste en zijn taken overdroeg aan pater Fabian Gbortsu. Tijdens de provinciale vergadering werd de benoeming van het nieuwe Nederlandse bestuur bekend gemaakt. Van de vier officiële bestuursleden zijn er drie afkomstig uit Afrika en de Filipijnen. Op deze wijze krijgt de internationalisering ook in de Nederlandse provincie vorm. 

 

Een belangrijk besluit van de Provinciale Vergadering luidt dan ook dat het missionaire werk in Nederland, zoals dat nu vooral in Amsterdam-Zuidoost vorm krijgt, wordt voortgezet en dat er gezocht wordt naar mogelijkheden om het uit te breiden in andere grote steden in ons land. Ook blijft de S.M.A. zich inspannen om nieuwe lekenmissionarissen te werven en wordt er gekeken of er zusters van de aan de S.M.A. gelieerde congregaties O.L.A. en S.M.M.C. uit te nodigen naar Nederland te komen.